ตลอดเส้นทางค้าแข้งของ โจวานนี่ โดส ซานโตส มีความแตกต่าง ความขัดแย้ง และการโต้เถียงอย่างมาก ตอนนี้มันเรียกว่าอยู่บนทางแยกแล้วก็ว่าได้ ด้วยวัย 33 ปี เขาเป็นแข้งฟรีเอเยนต์มานานร่วมปีแล้ว โดยถูก คลับ อเมริกา ยักษ์ใหญ่ในลีกเม็กซิโกปล่อยตัวในช่วงซัมเมอร์ ปี 2021
มันดูเหมือนไม่น่าจะมีความเป็นไปได้เลยที่เราจะได้เห็นเขากลับมาเล่นฟุตบอลในระดับสูงที่สุดอีกครั้ง และอนาคตที่หลายคนมองว่ามันจะยิ่งใหญ่ ตอนนี้ก็ค่อยๆ จางหายไปกับความมืดมิด
ตัวรุกสารพัดประโยชน์สามารถเล่นได้ทั้งมิดฟิลด์ตัวรุก, ปีก หรือกองหน้า โดย โดส ซานโตส นั้นมีพรสวรรค์ด้านไหวพริบ ทำประตูได้อย่างยอดเยี่ยม และเป็นตัวสร้างสรรค์ชั้นยอด
เขาถูกดึงเข้าอะคาเดมี่ของ บาร์เซโลน่า อย่าง ลา มาเซีย ตั้งแต่อายุ 13 ปี และเริ่มต้นกับทีมเด็ก ก่อนที่จะขึ้นมาเล่นทีมชุด เบ ตอนอายุ 18 ปี การประเดิมทีมชุดใหญ่ของเขาเกิดขึ้นในปีถัดมา ในเดือนกันยายน ปี 2017 โดยลงสำรองมาแทน เธียร์รี่ อองรี ในครึ่งหลัง บนชัยชนะเหนือ แอธ. บิลเบา 3-1
ในวันสุดท้ายของฤดูกาล เขาทำแฮตทริกให้ บาร์ซ่า ถล่ม เรอัล มูร์เซีย 5-3 ซึ่งดูเหมือนจะเป็นการยืนยันสถานะของเขาในฐานะตำนานในอนาคตได้เป็นอย่างดี กระนั้นมันกลับเป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึงจุดสิ้นสุดของเขาในถิ่นคัมป์ นู
ปัญหาก็คือ โดส ซานโตส ต้องแข่งขันในตำแหน่งเดียวกับ ลีโอเนล เมสซี่ ซึ่งไม่มีทางเอาชนะได้เลย ขณะที่ โบยาน เกร์กิช อีกดาวรุ่งจาก ลา มาเซีย ก็สร้างผลงานยอดเยี่ยมด้วยการทำ 10 ประตู ในฤดูกาลแรกของเขา นั่นทำให้ดาวเตะเม็กซิกันยิ่งหาโอกาสได้ยากขึ้นไปอีก
แต่เวลานั้นเขาก็ยังได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางว่าเป็นหนึ่งในผู้เล่นดาวรุ่งที่มีแนวโน้มจะยิ่งใหญ่มากที่สุดในวงการลูกหนัง ดังนั้นเขาจึงจากไปในปี 2008 เพื่อค้นหาโอกาสในทีมชุดใหญ่กับสโมสรอื่น
โดส ซานโตส ลงเอยที่ สเปอร์ส แต่เขากลับล้มเหลวในการแจ้งเกิด และใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการถูกปล่อยยืมไปอยู่กับ อิปสวิช, กาลาตาซาราย และ ราซิ่ง ซานตานเดร์
สิ่งสำคัญก็คือ ฆวนเด้ รามอส ผู้จัดการทีมที่เซ็นสัญญาเขามายัง ไก่เดือยทอง ถูกไล่ออกในเดือนตุลาคม ปี 2008 หลังออกสตาร์ทซีซั่นสุดห่วย
กุนซือชาวสเปนถูกแทนที่โดน แฮร์รี่ เร้ดแน็ปป์ ซึ่งไม่ได้ชอบขี้หน้า โดส ซานโตส เลยแม้แต่น้อย พร้อมตำหนิเขาออกสื่อเรื่องปาร์ตี้บ่อยเกินไป และมาซ้อมสาย
"ถ้าเขาสามารถผ่านบอลได้เหมือนกับที่เขาผ่านไนท์คลับ มันก็ไม่เป็นไรหรอก" เร้ดแน็ปป์ กล่าวผ่าน เดลี่ สตาร์ ในปี 2010
"เขามีความสามารถ และทักษะที่ยอดเยี่ยม แต่จู่ๆ เขาก็มาสายในเช้าวันจันทร์ด้วยเหตุผลว่าปวดท้อง เขาน่าจะไปปาร์ตี้ที่บาร์เซโลน่าที่ไหนสักแห่งนั่นแหละ"
"อย่างไรก็ตาม เขาก็มีฟุตบอลโลกที่ยอดเยี่ยม ถ้าเขาล้มเหลวในปีนี้ แต่เขาก็ยังอาจจะก้าวไปเป็นผู้เล่นระดับท็อปได้"
ความหลากหลายของ โดส ซานโตส ก็ถือเป็นดาบสองคมเช่นกัน
เขาเล่นได้ดีที่สุดในฐานะกองหน้าตัวต่ำ แต่เขาก็ถูกส่งลงเล่นในตำแหน่งที่แตกต่างออกไปซึ่งทำให้การสร้างสรรค์โอกาสนั้นน้อยลง หรือบางทีก็ต้องไปเล่นปีกขวา หรือซ้าย ซึ่งทำให้ถูกจำกัดอยู่ตรงริมเส้น และมักจะหายออกจากเกม
ในที่สุด โดส ซานโตส ก็ย้ายกลับสเปนไปอยู่กับ มายอร์ก้า ในปี 2012 แบบไร้ค่าตัว และพบว่าตัวเองระเบิดฟอร์มเก่งกับสโมสรที่ตกชั้น ด้วยการทำ 6 ประตู จาก 32 นัด
ด้วยฟอร์มที่เตะตาทำให้เขาย้ายไป บียาร์เรอัล ซึ่งในที่สุดเขาก็พบกับโอกาสลงเล่นในทีมชุดใหญ่อย่างสม่ำเสมอเสียที
อย่างไรก็ตาม เขากลับสร้างความประหลาดใจให้แฟนๆ ชาวเม็กซิกันทั้งหลายที่คาดหวังว่าเขากำลังจะเริ่มต้นความยิ่งใหญ่ในยุโรปด้วยการย้ายไปร่วมทีม แอลเอ แกแล็คซี่ ตอนอายุ 26 ปี
อย่างไรก็ตาม ฟอร์มของเขายังคงพัฒนาต่อเนื่องจนทำให้ โดส ซานโตส มีชื่อเป็นแคนดิเดตรางวัลบัลลงดอร์ในปี 2015 ซึ่งเป็นหนึ่งจากเพียง 2 ผู้เล่นในเมเจอร์ลีก เคียงข้างกับ อันเดรีย ปีร์โล่ ของ นิวยอร์ก เอฟซี
นอกจากนี้ เขายังได้ขึ้นภาพหน้าปกเกมฟีฟ่า รุ่นพิเศษของเมเจอร์ลีก ในปี 2016 และ 2017 ด้วย
"มันเป็นเรื่องดีที่ได้อยู่ในรายชื่อร่วมกับผู้เล่นที่เก่งที่สุดในโลก" โดส ซานโตส กล่าวถึงการถูกเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลบัลลงดอร์
"ผมมีความสุขมากที่ได้เป็นตัวแทนของประเทศ และสโมสร ผมภูมิใจมาก ผมทำงานหนัก และถึงแม้จะเป็นเรื่องเซอร์ไพรส์สำหรับผม ผมก็มีความสุขมาก"
การเลิกท่องราตรีใช้ชีวิตปาร์ตี้ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ โดส ซานโตส หันหลังให้ฟุตบอลยุโรป ในขณะที่เขาพยายามมีสติด้วยการอยู่ใกล้ครอบครัวมากขึ้น และมีสมาธิกับการเล่นฟุตบอล
"บอกตามตรง ผมชอบอยู่บ้าน" เขากล่าวกับเว็บไซต์โกล ในปี 2018
"ผมซ้อมเสร็จ ผมกลับบ้าน และผมก็ได้อยู่กับครอบครัว อยู่บ้านกับพ่อแม่ที่นี่ และใช้เวลาทั้งวันร่วมกับพวกเขา"
"ผมชอบดูหนัง อ่านหนังสือ จริงๆ ผมเป็นคนที่ใจเย็น ผมคิดว่าผมอยู่ในช่วงเวลาที่เห็นชีวิตในแบบที่แตกต่างออกไป ผมสนุกกับมันในแบบที่แตกต่างออกไป และผมชอบพักผ่อนกับคนที่ผมอยากใช้เวลาอยู่ด้วย"
อย่างไรก็ตาม โดส ซานโตส ถูกปล่อยตัวจาก แอลเอ แกแล็คซี่ หลังต้องต่อสู้กับอาการบาดเจ็บมา 2 ปีเต็ม และกลับไปเล่นฟุตบอลในลีกบ้านเกิดเป็นครั้งแรกกับ คลับ อเมริกา
แม้ โดส ซานโตส จะไม่เคยไปถึงจุดสูงสุดของอาชีพค้าแข้งในระดับสโมสร แต่กับระดับทีมชาติเขาเป็นยิ่งกว่าซูเปอร์ฮีโร่
เขาเริ่มต้นด้วยการช่วยให้ทีมชาติเม็กซิโก คว้าแชมป์ยู-17 ชิงแชมป์โลก ปี 2005 โดยทำไป 8 แอสซิสต์ จากทั้งหมด 16 ประตูของทีมที่ทำได้ในทัวร์นาเมนต์ และคว้ารางวัลซิลเวอร์บอล หรือผู้เล่นดีที่สุดอันดับสองของทัวร์นาเมนต์ เป็นรอง อันแดร์สัน
ทัวร์นาเมนต์ระดับซีเนียร์ของเขาก็ประสบความสำเร็จไม่ต่างกัน หลังได้รับเลือกให้เป็นผู้เล่นยอดเยี่ยมประจำศึกคอนคาเคฟ โกลด์ คัพ ปี 2009 ซึ่งเม็กซิโก คว้าแชมป์บนแผ่นดินสหรัฐอเมริกา โดยเอาชนะคู่แค้นของพวกเขาถึง 5-0 ในนัดชิงชนะเลิศ
มันเป็นความาสำเร็จที่พวกเขาทำได้อีกครั้งใน 2 ปีถัดมา โดยเอาชนะ สหรัฐอเมริกา อีกครั้งในเกมตัดสิน คราวนี้สกอร์ 4-2 ซึ่ง โดส ซานโตส ยิงลูกชิพอันยอดเยี่ยมในนัดชิง และกลายเป็นประตูยอดเยี่ยมประจำทัวร์นาเมนต์
มันเป็นประตูที่ยิ่งใหญ่อย่างแท้จริง โดย โดส ซานโตส ปล่อยให้ผู้รักษาประตู ทิม ฮาวเวิร์ด ออกมาดักทาง และล้มตัวอยู่ที่พื้น ก่อนที่จะแตะหาช่องชิพโด่งเสียบใต้คาน แม้ว่า เอริก ลิฮาย จะยืนเฝ้าเส้นอยู่ก็ตาม
จุดสุดยอดในความสำเร็จระดับทีมชาติของเขาเกิดขึ้นในปี 2012 เมื่อ เม็กซิโก ได้รับเหรียญทองฟุตบอลชายโอลิมปิก ในกรุงลอนดอน
โดส ซานโตส ทำได้ 3 ประตู รวมถึงในรอบก่อนรองชนะเลิศ ที่เอาชนะ เซเนกัล ในช่วงต่อเวลาพิเศษ กระนั้นด้วยอาการบาดเจ็บในรอบตัดเชือกที่พบ ญี่ปุ่น ทำให้ทัวร์นาเมนต์ของเขาจบลงก่อนเวลาอันควร และเขาก็ต้องนั่งดูเพื่อนเล่นบนชัยชนะเหนือ บราซิล ที่เวมบลีย์
โดส ซานโตส เคยเล่นฟุตบอลโลกมาแล้ว 3 สมัยกับ เม็กซิโก แม้ว่าเขาจะไม่สามารถพาทีมไปได้ไกลกว่ารอบ 16 ทีมสุดท้าย ที่ตามหลอกหลอนประเทศของเขามาตั้งแต่ปี 1994
เขาใกล้เคียงในปี 2014 เมื่อลูกยิงอันยอดเยี่ยมระยะ 25 หลาของเขาทำให้ เม็กซิโก ออกนำในครึ่งหลังของเกมที่พบ ฮอลแลนด์ แต่พวกเขาก็ดันมาเสีย 2 ประตูในช่วง 6 นาทีสุดท้ายจนแพ้ไป 1-2
ในขณะที่เขายังอายุ 30 ต้นๆ เท่านั้น ดูเหมือนว่า โดส ซานโตส จะไม่ได้อยู่ในฟุตบอลโลก 2022 ที่กาตาร์ เขาไม่เคยประสบความสำเร็จอย่างต่อเนื่องที่ คลับ อเมริกา โดยเริ่มต้นด้วยการเจ็บขาจากการโดนเข้าปะทะในเกม 'เอล กลาซิโก' ที่พบ ชีวาส กัวดาลาฮาร่า
เขากลายเป็นแข้งฟรีเอเยนต์ตั้งแต่เดือนมิถุนายน ปี 2021 หลังจากไม่ได้รับความนิยมที่ คลับ อเมริกา ภายใต้การคุมทัพของ ซานติอาโก้ โซลารี่ เทรนเนอร์ใหม่ แม้จะยังมีข่าวลือว่าเขาจะรีเทิร์นสู่ฟุตบอลอาชีพ แต่ก็ยังถือว่าน้อยอยู่
ความสัมพันธ์ใกล้ชิดของ โดส ซานโตส กับครอบครัวอาจเป็นอีกปัจจัยหนึ่ง ซึ่งมาจากการเสียชีวิตแบบกระทันหันของ ซิซินโญ่ อดีตนักฟุตบอลชาวบราซิเลี่ยนพ่อของเขาในวัย 59 ปี จากการติดเชื้อโควิด-19 มันเกิดขึ้นเพียงหนึ่งเดือนหลังจากที่เขาถูก คลับ อเมิรกา ปล่อยตัว และไม่ต้องสงสัยเลยว่านั่นส่งผลกระทบต่อเขาอย่างลึกซึ้ง
ไม่รู้เหมือนกันว่า โดส ซานโตส จะมีโอกาสกลับมาเล่นฟุตบอลอาชีพอีกรึเปล่า แต่ถ้าช่วงเวลายังถูกปล่อยทิ้งต่อไปแบบนี้อีกเรื่อยๆ วันนั้นมันอาจไม่เกิดขึ้นแล้วก็ได้
